Kartelwaakhond ACM treedt op tegen een bedrijf dat volledig in handen is van de overheid: de Nederlandse Spoorwegen.
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) legt de Nederlandse Spoorwegen een boete op van bijna 41 miljoen euro. Het spoorbedrijf heeft volgens de toezichthouder zijn economische machtspositie misbruikt bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg.
Uit interne e-mails en andere documenten maakt de ACM op dat NS een verlieslatend bod deed om de concurrentie te dwarsbomen. Dat is niet toegestaan. Daarnaast maakte het bedrijf tijdens de aanbestedingsprocedure gebruik van vertrouwelijke informatie die het verkregen had van een ex-directeur van concurrent Veolia.
Verder benadeelde NS zijn concurrenten door traag en onvolledig te reageren op hun verzoeken om toegang tot bepaalde diensten en voorzieningen op stations. Ook hield de onderneming bruikbare informatie over reizigersopbrengsten achter voor haar rivalen, terwijl dochterbedrijf Abellio er wel over kon beschikken.
NS vond zelf ook dat personeel spelregels overtrad
“De spoormarkt kan alleen goed functioneren als alle spelers zich aan de spelregels houden”, zei ACM-voorzitter Chris Fonteijn. Hij benadrukte dat aanbestedingen in het openbaar vervoer er de afgelopen twintig jaar voor hebben gezorgd dat meer reizigers een goede dienstverlening hebben gekregen.
NS stelde in 2015 zelf al vast dat het eigen personeel de regels heeft overtreden bij de aanbesteding in Limburg. Daarop is "hard ingegrepen'' in de eigen organisatie. Het bedrijf betwist evenwel dat het een bod onder de kostprijs heeft uitgebracht en heeft op dat punt een bezwaarschrift ingediend.
Oud-topman NS Timo Huges vrij gepleit
In tegenstelling tot een eerder rapport stelt de ACM nu vast dat voormalig topman Timo Huges en financieel directeur Engelhardt Robbe niet verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor de fraude. Uit nader onderzoek is niet gebleken dat zij ervan wisten. Via hun advocaat lieten de twee ex-bestuurders weten blij te zijn met die conclusie.
De aanbesteding in Limburg werd aanvankelijk gewonnen door NS-dochter Abellio. Toen duidelijk werd dat dit bedrijf vals had gespeeld, werd die gunning evenwel ingetrokken. Uiteindelijk ging concurrent Arriva met de concessie aan de haal.
NS in beroep
De NS tekent bezwaar aan tegen de boete, een beslissing die minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem steunt. "Ik vind het belangrijk dat het besluit wordt getoetst en dat we daarmee duidelijkheid krijgen over de definitie van een verlieslatend bod."
De eerste stap is volgens de minister het maken van bezwaar. Hij maakt er de kanttekening bij dat "wat er bij NS is voorgevallen zeer ernstig is". Dijsselbloem wil vooral opheldering over wat nu precies een verlieslatend bod is. De ACM verwijt NS dat het bedrijf een bod heeft uitgebracht dat beneden de kostprijs ligt.
"Het is verder belangrijk dat gekeken wordt naar strategische overwegingen of overwegingen die samenhangen met het dienen van een publiek belang", aldus de minister.